آشنایی باروش شنیداری
* کار یک درمانگر شنوایی-کلامی چه تفاوتی با آسیب شناسی گفتار و زبان دارد؟
درمانگر شنوایی- کلامی از یک دانش کلی در حیطه شنوایی شناسی، آسیب شناسی گفتار و زبان و آموزش افراد کم شنوا برخوردار است. درمانگر AVT باید علاوه بر رشته تخصصی خود اطلاعات کافی در دو حوزه دیگر را به دست آورد. درمانگر AVT برای شروع درمان از یک رویکرد رشدی شروع می کند. در این برنامه اهداف درمان شامل تلفیق مهارت گوش دادن گفتار و زبان و شناخت براساس مراحل رشد طبیعی زبان صورت می گیرد. آسیب شناسان گفتار و زبان از یک روش اصلاحی برای رشد و توسعه مهارتهای زبانی و گفتاری کودکان استفاده می کنند. (Remedia Approch) و اهداف درمانی آنان معمولاً براساس شناسایی الگوهای تغییر یافته گفتار و زبان کودک و یا تأخیر در رشد گفتاری طرح ریزی می شود و از توالی طبیعی رشد کودک (رشد گفتار و زبان) معمولاً به عنوان یک خط پایه برای رسیدن به این اهداف استفاده می کنند. در روش AVT سن شنوایی کودک(مدت زمانی که کودک از سمعک مناسب استفاده کرده است) به عنوان خط پایه برای برنامه ریزی اهداف مربوط به رشد گفتار و زبان در نظر گرفته می شود. در مقابل بسیاری از آسیب شناسان گفتار و زبان سن تقویمی کودک را برای برنامه ریزیهای خود در نظر می گیرند. در برنامه AVT کودک کم شنوا از همان ابتدا باید تمام جنبه های گفتار (زنجیره ای و زیر زنجیره ای) را که از طریق بینایی یا لامسه قابل دستیابی نیست یاد بگیرد. سن شروع نیز در روش AVT و گفتار درمانی متفاوت است و معمولاً در روش AVT از سنین نوزادی یا نوپایی انجام می شود. همچنین در این روش والدین به طور مستقیم تحت آموزش قرار می گیرند و از آنها انتظار می رود روند کار را در منزل پیگیری کنند.
* استفاده از ماسک و اجرای AVT
پوشاندن دهان در AVT همان تکنیک علامت دست نامیده می شود، روشی است که در آن درمانگر به عنوان برجسته تر کردن ساختهای گفتار و زبان برای افرادی که به تازگی شروع به گوش دادن می کنند استفاده می کنند. البته استفاده تنها از علامت دست برای اجتناب از لب خوانی کودک به معنای اجرای روش AVT نیست. خانواده هایی که از روش AVT استفاده می کنند باید به کودک کم شنوا کمک کنند تا مهارت شنوایی با شخصیت او تلفیق شود. کودکی که به لب خوانی عادت دارد با استفاده از تکنیک دست مجبور می شود از شنوایی خود برای به دست آوردن اطلاعات جدید استفاده کند. والدین و درمانگران باید توجه کنند که هنگام استفاده از تکنیک علامت دست، گفتار کودک گنگ و نامفهوم نگردد. یکی دیگر از روش های افزایش وضوح پیام شنوایی وضعیت قرارگیری والدین و درمانگر نسبت به کودک است. در این روش استفاده از این تکنیک برای اینکه کودک بلخوانی نکند دهان درمانگر یا والدین پشت اسباب بازی یا یک شیء دیگر پنهان می گردد.
نزدیکتر بودن ، آرام تر صحبت کردن و قرار گرفتن در طرف گوش بهتر کودک نیز توانایی کودک را در تمایز صداهای مختلف به نحو قابل ملاحظه ای افزایش می دهد.
* آیا کودکان کم شنوا برای یادگیری گفتار نیاز به لب خوانی دارند؟
کودکان کم شنوا می توانند گفتار و زبان را از طریق گوش دادن فرا بگیرند. یادگیری گفتار و زبان از طریق لبخوانی صرف امکان پذیر نیست. در لبخوانی حالات چهره و حالات بدنی در انتقال معانی نقش دارند. استفاده از باقیمانده شنوایی به رشد و توسعه ویژگیهای زبرزنجیری گفتار که انتقال دهنده معنی و مفهوم زبان هستند (آوا- لحن- آهنگ و ...) کمک می کند. در واقع تنها زمانی که مهارت شنوایی به لب خوانی اضافه شود می توان معنی کامل پیام را درک نمود. بسیاری از آواهای گفتاری روی لب مشابه به نظر می رسند و به راحتی تفکیک پذیر نیستند. آواهایی که در وسط دهان تولید می شود نیز قابل مشاهده نیستند. اگر چه ممکن است کودک کم شنوا زبان را از طریق لبخوانی فراگیرد ولی درک کامل گفتار صرفاً از طریق لبخوانی امکان پذیر نیست. کودکانی که برای یادگیری زبان صرفاً متکی به بینایی خود هستند به زودی خسته و ناتوان می شوند و تنها از طریق شنوایی است که می توان به تمام ویژگی های گفتار دست پیدا کرد. روش AVT بیشتر بر روی استفاده از باقیمانده شنوایی تأکید می کند تا نشانه های بینایی. در این روش کودک با یادگیری مهارت گوش دادن، مهارتهای زبانی و چگونگی برقراری ارتباط مؤثر را فرا می گیرند. این فرآیند مزایای دوجانبه ای دارد: 1- هم زمان با بهبود درک شنیداری گفتار کودک نیز رشد می کند. 2- قابلیت درک کردن و درک شدن نیز افزایش می یابد.
آسیه زارعی بید (مرکزآموزشی امام رضاع)
